Ons skryf soos ons praat. Vandat mense Afrikaans begin neerskryf het, gebruik hulle dié slagspreuk. In dié opsig is Afrikaans soos Spaans, en glad nie soos Frans nie. In Spaans, ʼn fonetiese taal net soos Afrikaans, word elke letter uitgespreek.

In Frans is daar hope letters wat geskryf word, maar nie gesê word nie. Byvoorbeeld dié tongknoper grenouille, wat padda beteken, en wat green-u-eey uitgespreek word.

Hoekom het Frans daardie onuitgespreekte klanke in haar skryftaal behou? Die Franse Taal-Akademie se amptelike antwoord? Hulle wil hê Frans-praters moet kan sien waar hulle woorde vandaan kom. In sy spelling word elke woord se geskiedenis vasgevang.

ʼn Mier, wat vir altyd in ʼn stuk amber vasgevang is, is die prentjie wat by my opgekom het toe ek hiervan lees. Ek veronderstel die Académie française se redes sluit so bietjie aan by my idee dat ons stamwoorde in 15-Minuut-Afrikaans leer raaksien.

So van Afrikaans gepraat. Boeta, neem ons die reël dat ons skryf soos ons praat ernstig op. Ons skryf letterlik presies nes ons praat. Moeilikheid is, ons praat verkeerd. En die uwe is hierby ingesluit.

Ek was geskok, geskok, seg ek jou, om te hoor hoe ek my klanke ontrond toe ek die promosievideo vir 15-Minuut-Afrikaans moes maak. Met die redigeer van die video moes ek deur die pynlike proses gaan om oor en oor na my daardie ontronding te luister.

Nou weet ek hoekom ek in my lewe nooit ʼn strandhuis sal besit nie. Dis omdat ek nie strôndhuis met die nodige deftigheid uitspreek nie. Dis een van my nuwejaarsvoornemens om netjieser Afrikaans te praat. Ek wil nie meer hys sê nie, maar h-ui-s. Nou nie so óór rond soos strôndhuis nie, net met ʼn mooi ronde klanke in die middel van woord.

In 15-Minuut-Afrikaans gaan jy weer en weer woorde teëkom, wat ons verkeerd spel omdat ons hulle verkeerd uitspreek. Daarom gaan ons oefen om hulle reg te sê.

Beter uitspraak is my derde wenk om beter te spel. Ek het jou mos al vertel dat as jy stamwoorde kan raaksien en bietjie met ʼn woord rondspeel, jy baie keer kan agterkom hoe om hom reg te spel.

Die een ding wat ek nie wil hê nie is dat ons kinders lyste en lyste spelwoorde uit hulle koppe leer. Ons wil liewer vir hulle gereedskapstukke gee waarmee hulle kan uitredeneer wat die regte spelling is.

As jy nog sulke nuttige gereedskappies het om Afrikaanse spelling makliker te maak, laat hoor gerus van jou.

Wil jy gaan inloer en sien waaroor 15-Minuut-Afrikaans alles gaan? Klik dan hier:

15-Minuut-Afrikaans: 50% af, maar net tot 31 Desember 2016